วันสารทไทย 2564 ตรงกับวันที่ 6 เดือนตุลาคม นับว่าเป็นประเพณีสำคัญของคนประเทศไทยที่ปฏิบัติสืบต่อกันมายาวนาน มักจะจัดขึ้นในราวกันยายน-เดือนตุลาคมของทุกปี ทั้งยังเป็นวันรวมญาติที่สมาชิกในครอบครัว ร่วมกันทำบุญอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลไปให้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว มีประวัติภูมิหลังเช่นไร ติดตามจากบทความนี้
ทำความรู้จัก “วันสารทไทย” เป็นวันอะไร?
วันสารทไทยเป็นวันทำบุญกลางปีของคนประเทศไทย ตรงกับวันแรม 15 ค่ำ ขึ้น 10 บ้างก็นิยมเรียกวันนี้ว่า “วันสารทเดือนสิบ” หรือ “ประเพณีทำบุญเดือนสิบ” โดยในแต่ละภาคจะมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันออกไป ดังต่อไปนี้
– ภาคกึ่งกลาง : วันสารทไทย
– ภาคใต้ : งานทำบุญเดือนสิบ, ประเพณีชิงเปรต
– ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : งานทำบุญข้าวสาก
– ภาคเหนือ : งานตานก๋วยสลาก
วันสารทไทยได้รับอิทธิพลมาจากคติประเทศอินเดีย เมื่อไทยรับเข้ามาใช้เป็นส่วนหนึ่งของประเพณีพื้นเมืองแล้ว ก็จะมีความยึดโยงกับความเชื่อถือเรื่องสังคมเกษตรกรรมและก็บรรพบุรุษ โดยมั่นใจว่าการทำบุญให้แก่บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว รวมถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ยกย่อง จะช่วยดลใจให้ครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข ฝนฟ้าตกตามฤดูกาล พรรณไม้ธัญญาหารอุดมสมบูรณ์ เก็บเกี่ยวสำเร็จผลิตที่พึงพอใจ แต่ถ้าไม่ยกย่องบรรพบุรุษและก็สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ก็จะได้รับผลที่ตรงข้ามกันนั่นเอง
ความเป็นมาวันสารทไทย มีที่มาเช่นไร?
จากหลักฐานในหนังสือพิธีสิบสองเดือน บทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) มั่นใจว่า ประเพณีวันสารทไทยมีมาตั้งแต่ยุคสุโขทัย ส่วนสาเหตุที่คาดคะเนว่าได้รับอิทธิพลมาจากประเทศอินเดียและก็คติพราหมณ์ ด้วยเหตุว่าในสมัยก่อนช่วงวันสารทที่จัดในเดือน 10 เมื่อเทียบกับช่วงฤดูเก็บเกี่ยวของไทยแล้ว พบว่าเป็นตอนๆที่ข้าวยังไม่สุก ไม่ใช่ฤดูเก็บผลิตผลของไทย ก็เลยไม่สามารถที่จะทำของหวานกระยาสารทขึ้นมาโดยใช้ผลิตผลในช่วงนั้นได้
เมื่อเป็นเช่นนั้น คนประเทศไทยก็เลยปรับเปลี่ยนด้วยการนำข้าวสารเก่า ผสมกับถั่วและก็งา เพื่อใช้ทำของหวานกระยาสารท สำหรับบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เทพเจ้า และก็ผีสาง ที่รอคุ้มครองปกป้องคุ้มครองปกป้องแทนนั่นเอง ต่อมาเมื่อคนประเทศไทยหันมาเชื่อในศาสนาพุทธ ก็เลยนิยมทำบุญกับพระ เพื่ออุทิศบุญส่วนบุญส่วนกุศลไปให้บรรพบุรุษ รวมถึงผู้เสียชีวิตที่กลายเป็น “เปรต” ให้ได้ได้โอกาสมารับส่วนบุญในวันทำบุญสารทเดือนสิบนั่นเอง ซึ่งคนใต้จะเรียกวันนี้ว่า “วันทำบุญชิงเปรต” นั่นเอง โดยควรมีการจัดสำรับของกิน ผลไม้ ของหวานพอง ของหวานลา ฯลฯ นำไปทำบุญ เพื่อหวังให้ญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว ได้รับผลบุญในช่วงเทศกาลดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น
ความสําคัญวันสารทไทย สะท้อนแนวคิดเรื่องอะไรบ้าง?
- การแสดงความกตัญญูต่อบรรพชนที่ล่วงลับไปแล้ว มั่นใจว่าในช่วงวันสารทเดือนสิบ ญาติพี่น้องที่ตายจากไปแล้ว แต่ยังจำต้องใช้บาปอยู่ จะได้กลับมาหาครอบครัวเพื่อรับส่วนบุญกุศล
- การแสดงความเคารพต่อผู้มีพระคุณ แสดงถึงความผูกพันระหว่างบรรพชนที่เสียชีวิตไปแล้ว และก็บุตรหลานญาติพี่น้องที่ยังมีชีวิตอยู่
- การแสดงความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ด้วยเหตุว่าในช่วงวันสารทไทย คนประเทศไทยมักจะนิยมนำของหวานกระยาสารท หรือของหวานตามประเพณีของแต่ละแคว้น ไปมอบให้แก่กัน
- การแสดงความเคารพต่อธรรมชาติ แม่โพสพ ผีสาง เทพเจ้า (ตามความเชื่อถือของแต่ละพื้นที่) ที่ช่วยคุ้มครองปกป้องคุ้มครองปกป้องให้ผลิตผลการเกษตรได้ผลลัพธ์ที่ดี
- การเสียสละ ทำบุญ บริจาคทาน ไม่โลภ ไม่ยึดติด ทั้งเป็นการอุปถัมภ์พุทธศาสนา สงวนประเพณีไทยสืบไป
สำหรับกิจกรรมวันสารทไทยที่คนประเทศไทยยึดมั่นปฏิบัติกันทุกปีเป็นการไปวัดทำบุญ กรวดน้ำอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ล่วงลับ ด้วยการนำข้าวปลาของกิน ผลไม้ ของหวานตามประเพณี ไปร่วมใส่บาตรที่วัด ซึ่งการประกอบพิธีวันสารทไทยในแต่ละพื้นที่ ก็อาจมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไป
